6 gouden tips voor begrijpelijke, korte zinnen
Zucht… moet dat nou echt? Ik vind die poëtische, dromerige volzinnen juist zo mooi! Met zoveel mogelijk abstracte woorden en bijzinnen. Om bij weg te dromen… Heerlijk!
Nee hoor, schrijf gerust een boek vol met die schitterende constructies. Misschien schuilt er wel een heuse Tolkien of Virgina Woolf in je! Maar wil je jouw brede doelgroep professioneel informeren? Gebruik dan korte, begrijpelijke zinnen. Altijd. In dit artikel lees je hoe.
Inhoud van dit artikel
- Waarom korte zinnen?
- Wat is een begrijpelijke zin?
- Tip 1: voorkom bijzinnen
- Tip 2: voorkom tangconstructies
- Tip 3: voorkom aanloopzinnen
- Tip 4: Schrijf in de actieve vorm
- Tip 5: gebruik opsommingen
- Tip 6: schrap onnodige informatie
Waarom korte zinnen?
Waarom korte zinnen werken? Ervaar het zelf! Lees beide voorbeelden hieronder maar eens.
Voorbeeld A
Een lange zin
De gemeente heeft, in het kader van het verbeteren van de verkeersveiligheid en het bevorderen van een duurzame leefomgeving, besloten om vanaf 1 juli tot eind september een aantal ingrijpende werkzaamheden uit te voeren aan de infrastructuur rondom de Schepenlaan, waaronder de aanleg van nieuwe fietspaden, de herinrichting van groenstroken en het verbeteren van de wegverlichting, waardoor er mogelijk enige overlast zal ontstaan.
Voorbeeld B
Meerdere korte zinnen
De gemeente verbetert van 1 juli tot eind september de verkeersveiligheid rondom de Schepenlaan:
- We leggen nieuwe fietspaden aan.
- We richten de groenstroken opnieuw in.
- We verbeteren de verlichting langs de weg.
Deze werkzaamheden kunnen in uw buurt geluidsoverlast en verkeershinder geven.
Het tweede voorbeeld laat het effect van korte zinnen goed zien:
- Je leest ze sneller en gemakkelijker.
- Je weet meteen waar de tekst over gaat.
- En, heel belangrijk: de informatie is niet voor meerdere interpretaties vatbaar.
Over het algemeen geldt: Hoe korter de zinnen in een tekst, hoe duidelijker de tekst.
Helaas kom je nog vaak zinnen tegen die veel te lang zijn. In brieven, e-mails, rapporten: bijna overal wel.
Wat zegt de wetenschap over zinslengte?
Je ondervond het net zelf: het gebruik van korte zinnen maakt een tekst begrijpelijker. Goed om te weten: wetenschappelijk onderzoek ondersteunt dit.
Korte zinnen verbeteren de leesbaarheid. Leesbaarheid is belangrijk voor een breed publiek. Om een breed publiek te bereiken moeten schrijvers rekening houden met de zinslengte.
Dit concluderen Matthews en Folivi, in hun onderzoek aan de Denison University.
Wat is een begrijpelijke zin?
De definitie van ‘begrijpelijk’ hangt samen met het taalniveau van de lezer. Wat voor de één prima leesbaar is, zorgt bij de ander voor vraagtekens.
Iemand met een laag taalniveau (A1, A2) kan zinnen aan van zo’n beetje 8 woorden. Met alleen maar gemakkelijke woorden. Iemand met een hoog taalniveau (C1, C2) kan hele lange zinnen nog goed begrijpen. Zinnen van misschien wel 30 woorden per stuk.
Wil je veruit het grootste deel van je lezers bereiken? Schrijf dan voor taalniveau B1. Lezers met dit taalniveau begrijpen zinnen met gemiddeld 12 woorden. Met uitschieters naar 15 woorden per zin.
Tip 1 voor korte zinnen: voorkom bijzinnen
Wat is een bijzin?
Ik ga naar de boekhandel die hier op de hoek zit.
Hoofdzin: Ik ga naar de boekhandel.
Bijzin: die hier op de hoek zit
Een bijzin is een deel van een zin. Het deel kan niet op zichzelf staan als een complete zin. Een bijzin is afhankelijk van een hoofdzin om een logische zin te vormen.
Een bijzin geeft vaak extra informatie over het onderwerp of de actie in de hoofdzin. Hierboven is dat het feit dat de boekwinkel op de hoek zit.
Hoe voorkom je bijzinnen?
Een bijzin voorkom je door ‘m los te koppelen van de hoofdzin. En er een aparte zin van te maken. Doe je dat met voorbeeld hierboven? Dan ziet het er zo uit:
Ik ga naar de boekhandel. Die zit hier op de hoek.
Kent de lezer de boekhandel in kwestie? Dan hoef je niet expliciet te zeggen dat de boekhandel op de hoek zit. Maar: je wil wel aangeven dat je naar díe boekhandel gaat, en niet naar een andere. Dan is dit een goede oplossing:
Ik ga naar de boekhandel op de hoek.
Zo voorkom je een bijzin. Maar je geeft toch toch alle informatie waardoor de lezer begrijpt waar je uithangt.
Een zin met een bijzin kan natuurlijk ingewikkelder zijn dan het voorbeeld hierboven.
We hebben uw aanvraag voor een bouwvergunning ontvangen, die door ons team van experts zorgvuldig zal worden beoordeeld.
Hoofdzin:
We hebben uw aanvraag voor een bouwvergunning ontvangen.
Bijzin:
die door ons team van experts zorgvuldig zal worden beoordeeld
Begrijpelijke herschrijving:
We hebben uw aanvraag voor een bouwvergunning ontvangen. Ons team van experts beoordeelt uw aanvraag.
Tip 2 voor korte zinnen: Voorkom tangconstructies
Wat is een tangconstructie?
Het bedrijfsuitje, dat zoals jullie weten elk jaar een groot succes is en waar we allemaal naar uitkijken, vindt dit jaar plaats op 25 september.
Hoe voorkom je tangconstructies?
De oplossing: Splits een tangconstructie op in meerdere korte zinnen. Haal hiervoor de zinsdelen uit elkaar. In het voorbeeld zie je dat het eerste en het laatste zinsdeel uit het orirgneel nu samen één concrete zin vormen.
Het bedrijfsuitje vindt dit jaar plaats op 25 september. Jullie weten dat dit elk jaar een groot succes is. We kijken er allemaal naar uit.
Tip 3 voor korte zinnen: Voorkom aanloopzinnen
Wat is een aanloopzin?
Gezien het feit dat er de komende week extreem veel regenval wordt verwacht, adviseren wij u om extra maatregelen te treffen om mogelijke wateroverlast te voorkomen.
Een aanloopzin herken je aan het woord waarmee de zin begint:
- Aangezien…
- Als…
- Gezien…
- Hoewel…
- Omdat…
- Om…
- Op grond van…
- Naar aanleiding van…
- Vanwege…
Zinnen die beginnen met deze woorden zijn altijd aanloopzinnen.
Aanloopzinnen zijn allereerst lastig omdat ze te lang zijn. Logisch, anders stonden ze niet in dit artikel. Maar wat ze extra lastig maakt: de belangrijkste informatie voor de lezer staat achterin de zin. Gevolgd door de informatie die het belangrijkste is voor de lezer.
Hoe voorkom je aanloopzinnen?
In het voorbeeld van de wateroverlast is de belangrijkste informatie voor de lezer: tref extra maatregelen. Die informatie plaatsen we dus vooraan. Als de lezer zich daarna afvraagt ‘Waarom?’, leest hij dat in de zin erna. Kind kan de was doen.
Wij adviseren u om extra maatregelen te treffen om mogelijke wateroverlast te voorkomen. Dit gezien het feit dat er de komende week extreem veel regenval wordt verwacht.
Zo werkt het bij alle aanloopzinnen. Draai de twee zinsdelen om en maak er 2 of meer afzonderlijke zinnen van.
En als je toch bezig bent: kijk dan meteen kritisch naar je woordgebruik en of je tekst concreter kan.
Zorgt u dat u deze week uw dakgoten schoonmaakt en uw regentonnen leegt? Het KNMI verwacht namelijk dat er komende week extreem veel regen valt.
Tip 4 voor korte zinnen: Schrijf in de actieve vorm
Wat is actief schrijven?
Uw adviseur beoordeelt woensdag uw medisch dossier.
De zin hierboven is actief. De zin is heel kort. Toch staat erin:
- wie het doet (uw adviseur);
- wat er gebeurt (beoordeelt).
Schrijf je actief? Dan benoem je dus concreet wie of wat de ‘hoofdrol’ speelt in je zin. En: wát diegene of datgene doet. Hoe concreter je zinnen, des te begrijpelijker je tekst.
Het tegenovergestelde van een actieve zin is een passieve zin. Die wil je dus niet. De redenen:
- Passieve zinnen zijn langer.
- Passieve zinnen zijn meestal onduidelijker.
Kijk maar:
Uw medisch dossier zal woensdag worden beoordeeld.
In deze zin mist ineens de informatie wie het doet. En er zijn plotseling 2 nieuwe woorden verschenen: ‘zal’ (van ‘zullen’) en ‘worden’.
Dat die nieuwe woorden verschenen zijn is geen toeval. We noemen ze ‘hulpwerkwoorden’. En hulpwerkwoorden steken de kop op als een zin passief is.
Hoe schrijf je actief?
Tsja, da’s heel simpel: voorkom hulpwerkwoorden. Schrijf zinnen waar deze woorden niet of nauwelijks in voorkomen:
- zullen
- worden
- kunnen
- willen
- zijn
Zie je 1 of meer van deze woorden in je zin staan? Kijk dan hoe je de zin actief maakt. Vaak heb je daar dus een nieuw stuk informatie bij nodig: wie (of wat) doet het?
| Voorbeeld | Passief | Actief | Actief, concreet en begrijpelijk |
|---|---|---|---|
| 1 | Het kredietverzoek wordt momenteel beoordeeld. | Onze afdeling Kredieten beoordeelt momenteel het kredietverzoek. | Onze afdeling Kredieten beoordeelt nu het kredietverzoek. |
| 2 | De schadeclaim zal binnen 7 werkdagen worden verwerkt. | Wij verwerken de schadeclaim binnen 7 werkdagen. | U hoort voor 12 juni wat wij met uw schadeclaim doen. |
| 3 | De nieuwe richtlijnen zijn goedgekeurd door het bestuur. | Het bestuur heeft de nieuwe richtlijnen goedgekeurd. | Het bestuur gaat akkoord met de nieuwe afspraken voor het opruimen van hondenpoep. |
| 4 | De infrastructuurplannen worden momenteel herzien door de commissie. | De commissie herziet momenteel de infrastructuurplannen. | De commissie zorgt dat de nieuwe snelweg er kan komen. |
| 5 | Het deegwaar dient te worden gebakken op 180 graden Celsius gedurende 12 minuten. | Je bakt het deegwaar op 180 graden Celcius gedurende 12 minuten. | Je bakt de koekjes 12 minuten op 180 graden Celcius. |
In het 3de voorbeeld zie je dat de passieve zin wel vertelt wie het doet: ‘door het bestuur’. Maar: ook hier is de actieve vorm beter. Die zorgt voor een beter begrijpelijke zinsopbouw. De laatste kolom voegt hier toe waar de richtlijnen eigenlijk over gaan: het opruimen van hondenpoep.
Tip 5 voor korte zinnen: Gebruik opsommingen
Wanneer kun je een opsomming gebruiken?
Een opsomming gebruik je als je gelijkwaardige delen duidelijk en overzichtelijk wilt weergeven.
Een voorbeeld van een zin met gelijkwaardige delen, zonder dat ze zijn opgesomd:
Hoe gebruik je een opsomming?
Laten we beginnen met het voorbeeld van de Volkswagen Golf 1.
De Volkswagen Golf 1 onderscheidde zich van zijn concurrenten door:
- innovatief ontwerp
- goede rijprestaties
- betrouwbaarheid
- zuinigheid
- stijlvol, tijdloos design
Je ziet het: de opsomming zorgt meteen voor een duidelijk leesbare tekst. De opsommingstekens zorgen voor structuur. Op papier, maar ook in het hoofd van de lezer. Je weet direct hoe de structuur van de zin in elkaar zit. Nog voordat je ‘m hebt gelezen.
De delen in het Volkswagenvoorbeeld zijn inwisselbaar. Daarmee bedoel ik: de opsomming begint nu met ‘innovatief ontwerp’, maar kan zonder problemen beginnen met bijvoorbeeld ‘zuinigheid’.
Heb je te maken met delen die elkaar opvolgen? Dan kan het beter zijn om met cijfers op te sommen, in plaats van met streepjes of stippen.
Stappenplan voor het organiseren van een evenement:
- Bepaal het doel en de doelgroep: Definieer het doel van het evenement. Bepaal voor wie het bedoeld is.
- Kies een geschikte locatie: Selecteer een locatie die past bij het evenement en het aantal gasten. Kies een locatie met alle nodige faciliteiten.
- Stel een budget op: Maak een budgetplan met alle kosten. Inclusief locatie, catering en andere benodigdheden.
- Organiseer de logistiek: Regel apparatuur. Stel een programma op. Regel andere praktische zaken.
- Promoot het evenement: Promoot het evenement via kanalen die de doelgroep gebruikt.
- Zorg voor soepele registratie en deelnemersbeheer: Zorg voor een eenvoudige registratieprocedure. Beheer de aanmeldingen.
- Voer het evenement uit: Zorg voor een soepele uitvoering op de dag zelf. Inclusief gastontvangst en programma-uitvoering.
- Evalueer en volg op: Evalueer het evenement achteraf. Noteer wat goed ging en wat beter kon.
Tip 6 voor korte zinnen: Schrap onnodige informatie
Wat is onnodige informatie?
Informatie die je weg kunt laten zonder dat de betekenis van de zin verandert. Dát is onnodige informatie. En geloof me: we proppen veel onnodige informatie in onze zinnen.
Hoe ga je te werk?
Simpel: kijk welke woorden je niet nodig hebt in een zin. Verandert de betekenis? Dan heb je het woord wél nodig om hetzelfde te zeggen.
Of, nog beter:
Gerelateerde artikelen
Wil jij dat jouw doelgroep je nóg beter begrijpt? Wil je een ster worden in begrijpelijke taal? Doe dan onze complete online cursus. Leuk, zinvol en afwisselend!
